TẢN MẠN CHUYỆN TẾT

Hàng năm cứ mỗi độ xuân về, thiên hạ lại bộn rộn lo chuyện tết. Xuân đến, tết về với mỗi lứa tuổi, với mỗi thời và từng con người thật đa dạng chẳng ai giống ai. . .xin góp mấy chuyện nhỏ về tết

Tết xưa

Ngày bé, tôi mong đến tết chỉ để được ăn ngon hơn, được nghỉ học và được chơi. Những mong ngóng của lũ trẻ về ngày tết chỉ có vậy, thật đơn sơ chẳng cầu kỳ . Vẫn nhớ lũ trẻ khu tập thể Hoàng Văn Thụ chúng tôi thường tụ tập ở sân trước cổng khu tập thể, khoe nhau từng quả pháo tép, từng khẩu súng bắn diêm. Lúc lúc lại có đứa lượn về chạy quanh chỗ các bà, các chị đang gói bánh chưng, nhón trộm nắm đậu rồi vù ra sân chia nhau ăn. Mặt mũi lấm lem, quần áo xộc xệch cũ mèm, thằng nào được bố mẹ mua cho cái áo bông xanh chéo Nam Định lúc bấy giờ là oách lắm. Vô tư, chẳng biết các bậc phụ huynh bận, lo gì cho ngày tết, lũ trẻ chỉ biết nô đùa.

Hồi ấy mọi người bảo nhà này tết to, nhà kia tết nhỏ cũng từ miệng lũ trẻ con chúng tôi khoe nhau mà biết. Chuyện ăn tết to nhỏ lũ chúng tôi tính bằng số bánh chưng của mỗi nhà. Khu tập thể ngày ấy nó na ná kiểu trại lính, có nhiều cái chung lắm từ bể nước , nhà bếp đến cả nhà xí nữa cũng chung nốt v.v. Bởi thế nhà nào có chuyện gì mọi người cũng đều biết nhưng những ngày ấy con người ta mộc mạc lắm. Lũ trẻ con cũng vậy, chơi với nhau như trong một gia đình, nhà nào bố mẹ đi công tác xa, lũ trẻ con có thể nhơ cậy hàng xóm, có khi ăn cơm luôn bên đó.

Nhà tôi có quê gần Hà Nội, thỉnh thoảng được cha cho về quê ăn tết. Tết quê hồi ấy vui hơn ở thành phố vì có nhiều thứ lạ. Lũ trẻ con cô, con bác tôi trong túi lúc nào cũng có ngô rang, đi đâu cũng tí tách. Quê tôi có truyền thống năm nào cũng có tổ chức đấu vật, thanh niên các vùng khác kéo nhau đến thi tài , trống đánh ầm ầm như hội. Nông dân chẳng có mấy tiền, nhưng sẵn gạo, mật mía và nông sản, họ làm đủ thứ bánh khoai, bánh do, chè lam đặc biệt là bánh chưng rất nhiều và ngon. Bánh chưng Quê tôi không gói vuông như nhiều nơi khác mà gói tròn, dài như bánh tét trong Nam. Khác trong Nam là gói bằng lá chít ( loại cây có bông làm chổi quét nhà) cũng mua từ trên rừng về. Gói bằng nếp mới, luộc xong họ lăn đi lăn lại trên tấm phản nên bánh rền ăn ngon hơn cả oản trong chùa.

Mỗi lần ăn tết quê ra, bao giờ cha tôi cũng có quà cho hàng xóm. Ngày ấy hàng xóm nhà tôi có mấy đứa “chẳng có “quê, chúng chỉ biết quê ở xa lắm và tưởng tượng qua lời ba má kể. Mấy đưa sang chơi mỗi khi tôi ở quê về mà cứ thần ra, thấy là lạ, tôi cứ nghĩ mấy đứa thích bánh trái quê tôi .Mãi sau tôi mới ngộ ra răng mấy đứa “thèm” quê…

Tết xa nhà

Chiến tranh đến, chúng tôi đi sơ tán nhưng cứ đến tết lại được đón về nhà, chưa phải ăn tết xa nhà lúc nào cả.

Cái tết xa nhà đầu tiên và cũng là cái tết ở xứ người là khi ở trường Trỗi. Trong cái lạnh thấu xương của Quế Lâm mùa đông, mấy ông út ít K7 léo đẽo lên hiệu bộ khuân hàng tết về thật huân hoan, đúng là vui như tết. Cái tết xứ người lạ quá với chúng tôi lúc bấy giờ, có bạn nhiều nên chưa ai thấy nhớ nhà. Nhưng đến khi được thông báo sắp có quà của gia đình gửi sang thì cả lũ xốn xang chờ ngóng . Các thầy ở C51(k7) đang lo tổ chức sao cho lũ nhóc ăn tết được vui nhưng cái lo nhất là chuyện quà của gia đình gứi đến.. Làm sao mà ai cũng có quà được? Cả nước chiến tranh, không phải ai cũng có điều kiện gửi quà cho con, lũ trẻ mà đứa có, đứa không rất dẽ tủi thân. Chả biết các thầy bàn nhau thế nào rồi gọi từng đứa lên một.

Cha tôi lúc đó đang ở chiến trường, mẹ đang học thêm nghiệp vụ tận Thanh Hóa , trước khi đi Quế Lâm tôi về Hà Nội còn chẳng gặp được ai, nên nghĩ tết này không có quà. May sao có ông chú ở BTTM vẫn thay cha tôi gửi cho tôi mấy gói kẹo mua ở Đặng Dung, nên cũng được các thầy gọi vào. Các thầy mở gói quà ra cho tôi thấy và nói nên góp lại để dùng chung cho cả các bạn bố mẹ còn đang chiến đấu ở chiến trường. Tât nhiên là tôi vui vẻ đồng ý và tất cả mọi người cũng thế, ai cũng nghĩ đó là việc làm tốt. Nhưng tối về nằm giường tôi thấy nó thế nào ấy, thật khó tả, giường bên có tiếng thút thít khóc của ai đó làm tôi cũng muốn khóc. Bấy giờ chúng tôi còn nhỏ quá, nghĩ tưởng mình tiếc mấy gói kẹo, gói bánh mà khóc nhưng đúng là không phải vậy. Đâu chỉ là bánh, là kẹo mà trong nó là cả nỗi nhớ thương cha mẹ dành cho con cái nơi xa.

Cái tết đầu tiên xa nhà và cũng là cái tết biết chia sẻ trong đời những cậu bé, nói thì dễ nhưng thật không đơn giản với chúng tôi khi ấy.

Tết bao cấp

Khi này tôi đã là một người chồng, một người cha. Lại bao cái lo gạo thịt như cha mẹ thời đánh Mỹ. Cái thời “một yêu anh có may ô/ hai yêu anh có cá khô ăn dần” Cũng lận đận long đong xuôi ngược, bướn chải để có được cái tết cho gia đình nhỏ bé của mình.

Cơ quan tôi thuộc Tổng cục hậu cần nên tết đến cũng được hơn người tí tí. Trong danh mục hàng tết có bánh chưng, có gà, có nước mắn và còn có cả cám gà nữa. Mấy ông hậu cần ghi thông báo ngay trước cổng cơ quan thế này :

Tiêu chuẩn têt 198..mỗi người …

Riêng cám gà thì tiêu chuẩn như sau :

_Cấp tướng : 50 Kg

_Cấp tá : 40Kg

_Cấp úy và CNVQP :30 Kg

Thủ trưởng tổng cục ( cụ Chánh) vào làm việc, đọc xong thông báo cụ nổi điên lên chửi :” mấy thằng phòng hậu cần ngu hết chỗ nói” . Cụ bắt làm lại tiêu chuẩn cám gà chia đều như nhau.

Chưa hết các bác ạ, khi anh em xuống bếp nhận gà thì thấy một chuồng riêng, mấy ông hậu cần chọn những con khá khá dành cho thủ trưởng tổng cục để chờ công vụ xuống nhận. Mấy anh hậu cần cẩn thận đến mức ghi tên thủ trưởng vào một miếng bìa, lồng dây buộc vào chân gà. Anh em chúng tôi thấy ngộ quá, cười , các bố mới giật mình tá hỏa, bứt vội mấy mảnh giấy đi. Tí thì toi.

Những cái tết ngày ấy nghèo khó nhưng vui và nhẹ nhàng

Tết đổi mới

Những năm "mở cửa" tết càng nhiều chuyện , các bác góp đi cho vui blog những ngày xuân này.