TÔI VÀ DUY

Chúng tôi quen nhau khi chân ướt chân ráo từ nhiều đơn vị về thành lập Lữ đoàn phòng không bảo vệ Quân cảng Cam Ranh. Tôi và Duy cùng tiểu đoàn, chỉ khác tôi ở đại đôi 1- đại đội điều khiển, còn Duy đại đội 2 - đại đội bệ phóng. Anh em hơn nhau hai ba tuổi, nhưng vì quý nhau nên chúng tôi thường xưng hô anh em trong quan hệ. Ông già Duy là Thiếu tướng Phó tư lệnh chính tri Quân khu chín ngày mới giải phóng. Gia đình Duy hiện ở một thị xã của đồng bằng Nam bộ - quê ngoại. Anh em sống với nhau được vài năm thì Duy chuyển đi đơn vị khác, từ đó chúng tôi ít gặp nhau. Khi qua Liên xô học, tình cờ gặp lại Duy bên đó. Duy sang trước một năm. Tay bắt mặt mừng nối lại tình xưa. Xin chép lại một vài suy nghĩ, một vài kỷ niệm mà đêm đêm hai thằng thường còng queo bên nhau tâm sự. Tôi chia làm ba phần nhỏ: Phần thứ nhất: “Những kỷ niệm lặt vặt tuổi thơ trước chiến tranh”. Phần thứ hai: “Ông thày dạy sử và ông bố vợ hụt”. Phần thứ ba: “Câu lạc bộ sỹ quan và lần đi tắm hơi”.

Những kỷ niệm “lặt vặt” tuổi thơ trước chiến tranh

Nhà tôi ở trung tâm thành phố, trong một khu gia binh. Ông già tôi vào chiến trường từ khi tôi còn nhỏ. Trong khu có nhiều bác chú làm việc ở Bộ Quốc phòng, các tổng cục, vụ, viện, một số là chỉ huy quân khu, sư - trung đoàn và các đơn vị địa phương. Thời chiến, các bác, các chú đi hết... khu tập thể vắng hoe tiếng đàn ông. Chỉ có lũ con trai chúng tôi là sướng vì được tự do không bị các ông bố nghiêm khắc cai quản. Ngày ngày, chiếc chìa khóa cửa được luồn vào sợi dây gai đeo tòong teng trên cổ, những chú nhóc lang thang khắp hang cùng ngõ hẻm của thủ đô, thậm chí có đêm còn kéo nhau qua vườn hoa cạnh nhà đá bóng, hoặc bắt dế cho tới khuya mới chịu giải tán.
Có hôm, có thằng còn vớ được cả một cái “bong bóng” cao su “nặng trịch”, kiến bu đầy, vứt cạnh gốc cây ngoài vườn hoa. Thấy tiếc đã đem ra máy nước rửa để thổi bong bóng, trêu tức bọn bạn trong xóm. Máy nước tập thể về khuya mới mạnh và đấy là thời gian cuối cùng còn rảnh trong ngày để các bà, các cô, các chị em giặt giũ xách nước theo thiên chức của mình sau một ngày "thân cò lặn lội" kiếm ăn cho lũ con háu đói, đang độ lớn. Trong khu chỉ ở chỗ máy nước là đèn điện sáng nhất. Sồng sộc lao vào chỗ mấy bà chị lớn hơn vài ba tuổi đang hứng nước: “Em nhờ tí”, vừa nói thằng bạn tôi vừa cầm cái “bong bóng” cao su chụp ngay lấy vòi, cũng may cái miệng của “bong bóng” khá to, (khác với loại “bong bóng” bình thường mà chúng tôi thường đổi tóc rối, lông gà với mấy bà “ve chai lông vịt” ). Thằng bạn tôi thao tác nhanh, chỉ sợ bị các bà các cô đuổi cổ vì tội chen ngang. Có nước vào nặng, cái “bong bóng” cao su phồng to ra, kéo dài xuống, bập bềnh nhún nhảy như cái lò so. Lúc này các bà, các cô mới hết hồn, tóa hỏa chửi um lên: "Đồ bẩn thỉu! Chúng mày có vứt ngay cái của nợ ấy đi không thì bảo. Tao về tao mách bố chúng mày thì cứ gọi là tuốt xác". Mặc dù bị đuổi nhưng dứt khoát chúng tôi không chịu vứt, thổi cái “bong bóng”, chơi cho tới khi nó nổ toác ra mới thôi. Thế mà có thằng nịnh mãi tôi mới cho một mảnh vỡ rồi cứ thế chọc ngón tay vào lấy cữ đưa lên miệng mút, đứa mút giỏi thì được quả bóng to bằng bóng đèn treo ở khu toalet cuối dãy tập thể, đứa yếu hơi thì quả bóng bằng cái bóng đèn pin rồi lấy dây chỉ buộc lại cho hơi nó khỏi xì. Mãi sau này nhớn lên tôi mới biết nó là cái gì. Hãi mãi!

Có một bận, buổi tối chơi trốn tìm. Cuộc chơi tàn mà mất biến một thằng. Cả bọn bổ đi tìm, tìm mãi, về cả nhà cũng không thấy hắn. Các bác có biết gì không? chúng tôi phát hiện thấy hắn ngồi thu lu, im thin thít trên cái chạc ba của cây bàng, đối diện với cửa sổ tầng một của dãy nhà gần cuối khu. Thấy lạ, một thằng bí mật trèo lên định hù, nhưng rồi thằng trèo lên chả thấy chửi bới gì, cũng lại im thin thít. Tức mình tôi trèo lên xem sao. Vừa tới chạc ba ngang tầm cửa sổ, rồi tôi cũng im thin thít. Nhìn qua cửa sổ thấy cảnh tượng thật lạ lùng, hai cô chú mới cưới tuần trước đang "cãi nhau" huỳnh huỵch trên giường, quần áo tả tơi mà chả thấy khóc mếu gì. Nhìn cách thể hiện, môi mím chặt, mắt trợn lên, khuôn mặt dại đi thì thấy cô chú có vẻ quyết tâm lắm, chả ai chịu nhường ai. Thấy tôi leo lên cũng chẳng chịu xuống, rồi bốn, năm, sáu… thằng theo nhau lên tuốt.Tới khi cành bàng không còn chịu nổi sức nặng của cả bọn mới r…ắ ...c rắc, ào ..o ..o. Cành bàng gãy. Cả bọn theo nhau ngã. Cũng may phía dưới có đống cát và cành bàng tươi gãy từ từ nên chúng tôi chả đứa nào việc gì. Chúng tôi bỏ chạy ai về nhà nấy nhưng vẫn còn nghe tiếng chửi: “Một lũ hư đốn, đồ thiếu giáo dục!”. Sau này ngẫm lại thấy cô chú ấy chửi mình cũng phải, vì mình đã “thiếu” bố từ hồi bé tý, thiếu hẳn một nửa sự giáo dục, được như ngày hôm nay là quá phúc. Chúng tôi ôm nhau cười nghặt nghẽo.

Có đêm đã khuya lắm, thấy ô tô con phủ đầy lá ngụy trang và bụi đường lao vào trong khu. Sáng sớm hôm sau tôi thấy thằng bạn mặc cái áo ba lỗ bỏ trong quần đùi, phía bụng nó phồng lên một đống tướng, thậm thụt trước cửa nhà tôi, hắn vẫy tôi giọng nhỏ xuống rất bí mật: “Đêm qua bố tao ở chiến trường mới ra, tao có quà cho chúng mày đây này”. Vừa nói hắn vừa kéo cái áo ba lỗ ra khỏi quần, cả một đống lương khô lăn tuồn tuột dưới đất. “Tao còn có cả cái này nữa”, vừa nói hắn vừa ngoái lại phía sau xem có ai theo rõi không rồi thò tay vào cạp quần lôi ra một viên đạn súng lục bằng đồng sáng chói. Hắn kể đêm qua cùng đứa em ngủ với mẹ trong buồng đang ngon giấc bỗng bị dựng đứng dậy, hắn càu nhàu. Mẹ hắn quát: “Bố mày về kia kìa, bao nhiêu tội các bà trong khu mách muốn sáng mai tao kể với bố mày không? Tao mà kể thì chỉ có nước chết... Im đi! đưa ngay em ra phòng ngoài ngủ thì mẹ tha cho, bố mẹ có tí việc cần bàn gấp”. Hắn vừa lôi thằng em năm tuổi ra phòng ngoài vừa lầu bầu: “Bàn với chẳng bạc khuya thế này rồi, mẹ để tới sáng mai bàn với bố không được à?”. Mẹ hắn quát lên: “Việc người lớn không kìm được. Còn dám cãi mẹ hả, có đưa em ra không thì bảo?”. Chỉ vài phút sau anh em hắn đã ôm nhau ngủ như chết. Còn bố mẹ hắn bàn bạc những gì và tới mấy giờ thì chỉ có cái giường dẻ quạt được mua cung cấp từ hồi bố nó đi B biết mà thôi.

Hắn nói với tôi: “Tao không mấy thân với bố. Bố tao cứ đi biền biệt, lâu lắm, vài năm mới tạt qua nhà một bận, rồi lại khoác ba lô đi. Lần trước bố đi được một thời gian thì mẹ tao sinh ra thằng Huy – em tao. Còn bây giờ tao nghe mấy bác trong khu nói thằng Quân (tên hắn) lại sắp có em bé nữa rồi”. Chả được gần gũi, chả được chăm sóc, chả được yêu thương. “Chỉ thấy mỗi lần bố tao về rồi bố tao đi một thời gian sau là tao lại có thêm một đứa em bế vẹo cả sườn”. Hắn chép miệng “bàn với lại chẳng bạc” chỉ khổ thằng này bế em, nghĩ cũng chán, chả hiểu người lớn ra làm sao cả?". Hắn đăm chiêu nghĩ ngợi như một ông cụ non.

Thế rồi sau sự kiện “Vịnh Bắc bộ - 5/8/1964", chiến tranh lan rộng ra cả nước và chúng tôi cũng lớn dần. Một số bị bố mẹ tống cổ lên trường Trỗi rèn luyện, một số nhóc tỳ hơn bị “đì’ về nông thôn sơ tán kết hợp “cải tạo”, thế là chia năm sẻ bảy. Lũ chúng tôi “tan tác”. Nhưng bù lại hàng xóm trong khu bớt khổ vì tiếng la hét và đủ trò nghịch ngợm tai quái của bọn tôi. Họ cũng bớt phải nghe đi tiếng la khóc mỗi chiều vì bọn tôi bị đòn như két. Cạnh nhà tôi có cô bé tên Thu, ít hơn tôi cỡ vài tuổi, học cùng trường nên chúng tôi thân nhau. Bố của Thu là chú Hùng, làm trong “Thành”. Chú rất quý tôi, coi tôi như lũ con của chú. Tình cảm hàng xóm láng giềng, tình chú cháu và tình bạn giữa tôi va Thu cũng vì thế mà khăng khít hơn. Rồi từ tình bạn chúng tôi bước qua tình yêu lúc nào không biết. Khi học hết lớp 10, tôi xung phong đi bộ đội. Cho tới ngày giải phóng, gia đình tôi chuyển hẳn vào nam. Cũng từ đó tôi xa khu nhà, xa lũ bạn thân, xa chú Hùng và xa Thu. Mấy năm sau nghe tin Thu thi hết lớp mười cũng không học tiếp nữa. Nhà Thu đông em, hoàn cảnh gia đình khó khăn, đồng lương thiếu tá của chú Hùng không đủ chu cấp cho từng ấy miệng ăn nên Thu phải bỏ học đi làm giúp đỡ gia đình. Cứ nhớ về tuổi thơ trước chiến tranh, nhớ về những kỷ niệm cũ, nhớ về Hà Nội, nhớ tới Thu lòng tôi lại man mát buồn.

(Còn tiếp)

Duy Đảo